‘Laat het duidelijk zijn, ik wil niet afzien’

LEUVEN GASTHUISBERG, FEBRUARI 1995

Papa is opgenomen met uitgezaaide longkanker – afdeling X gang Z, afdelingshoofd dokter P. M.

Monique, dochter van onze overburen, is opgenomen met longkanker (asbestose, want jarenlang gewerkt bij Eternit) – afdeling Y gang W, afdelingshoofd kan ik me niet meer herinneren.

Het enige verschil tussen beide kamers was een dubbele scheidingsdeur. Papa lag aan het einde van afdeling X, Monique aan het begin van afdeling Y. Een hemelsbreed verschil, zou een paar dagen later blijken. Van een euthanasiewetgeving was toen nog geen sprake.

Papa lag aan de morfinepomp, tamelijk comfortabel met zijn pijn zo goed mogelijk onder controle. Zijn leven kon nog enigszins verlengd worden door grote hoeveelheden cortisone, waardoor de vochtophoping in zijn hersenen tijdelijk zou afnemen. Voor hoelang, dat kon ook de dokter niet voorspellen. De dokter vertelde eerlijk dat hij – in het belang van zijn patiënt – er het nut niet van inzag om langer te blijven behandelen, want enige levenskwaliteit kon niet worden gegarandeerd.

We overlegden samen wat de beste optie was. Ze zouden de morfine stelselmatig verhogen, zodat het voor de patiënt toch nog tamelijk comfortabel was en dit tot het langverwachte moment dat het hart het begaf. En dat gebeurde, na enkele dagen. Papa is rustig ingeslapen op 14 februari.

Ondertussen lag Monique nog steeds aan het begin van de aangrenzende afdeling. Vertrokken gezicht van de helse pijnen, kreten die door merg en been gingen en afzien tot de laatste snik. Zelfs een ruggenmergpunctie moest ze nog ondergaan, een dag voor haar overlijden. Gelukkig voor haar kon ze de volgende dag inslapen.

Dat je levenseinde niet altijd even eerlijk is en vaak afhangt van toevalligheden, wordt hier pijnlijk duidelijk geïllustreerd. Ik kan me alleen maar positieve dingen herinneren over de manier waarop het ziekenhuispersoneel en het afdelingshoofd zijn omgegaan met het belang van de patiënt, mijn papa en onze wensen. Ik blijf dokter P.M. hiervoor eeuwig dankbaar. Ik kan met stellige zekerheid zeggen dat de familie van Monique hier helemaal anders over denkt.

LEUVEN GASTHUISBERG, JUNI 2022

Mama is sinds 13 januari onafgebroken aan het pendelen tussen Imelda Bonheiden, NMS Centrum Melsbroek en Gasthuisberg Leuven. De initiële opname was op de afdeling Geriatrie in Imelda Bonheiden, voor twee gebroken ribben en een barst in het borstbeen na een val.

Alle begrip voor het feit dat het verplegend personeel het zeer druk heeft en overbevraagd is, zeker in tijden van Covid-19. Er is niks mis met het feit dat je al eens moet wachten als je iets gedaan wil krijgen van de verpleging. Andere dingen zijn pijnlijk om vast te stellen: het feit dat je op latere leeftijd voortdurend als een klein kind wordt behandeld, dat er niet naar je geluisterd wordt, dat men automatisch tegen je begint te roepen en veronderstelt dat je gezien je leeftijd wel problemen met je geheugen en verstand zal hebben.

Dit is pijnlijk, zowel voor de patiënt als voor de naaste omgeving. Vragen om op het toilet te worden gezet en als antwoord krijgen ‘Doe maar in uwe pamper want daar dient die voor’ het is te mensonterend voor woorden, maar helaas dagelijkse praktijk.

Gelukkig kon mama vrij snel worden getransfereerd naar het NMS Centrum in Melsbroek voor verdere revalidatie. Helaas staken na twee maanden van revalidatie complicaties de kop op die daar niet konden worden behandeld. Er drong zich een transfer op naar een ‘echt’ ziekenhuis. Ze wou onder geen enkel beding terug naar de geriatrische afdeling in Imelda, dus werd het Gasthuisberg Leuven.

En de geschiedenis herhaalde zich.

Na een twee maand durende intensieve behandeling, sloeg de therapie niet langer aan. De dokter suggereerde om nog een laatste keer iets te proberen, maar mama gaf zelf aan: ‘Chantal, het is goed geweest. Ik heb een mooi leven gehad, maar hier mag het stoppen. En dokter, laat het duidelijk zijn, ik wil niet afzien.’ Hard om te horen, maar dit was haar eigen beslissing. Iets waar ze altijd op gehamerd heeft: ‘Ik wil niet afzien en zelf beslissen als het moment daar is.’

Haar euthanasieverklaring was al lang in orde, maar we hebben ze niet nodig gehad. Dezelfde avond werd

een morfinepomp aangesloten en alle wensen werden doorgesproken met het hoofd van de verpleging. Vierentwintig uur later is mama rustig ingeslapen. Haar eigen beslissing en op haar eigen manier. Zelfbeschikking ten top.